Cześć! Jeśli dotarłeś tutaj, to niezawodny znak, że wysłuchałeś mojej prezentacji na Behance Portfolio Review w Szczecinie. Mam nadzieję, że nie zanudziłem Cię na śmierć! Starałem się przedstawić najważniejsze informacje w jak najbardziej przystępnej i praktycznej formule.
Poniżej znajdziesz podsumowanie wszystkiego, co powiedziałem + dodatkowe materiały, które mogą Ci się przydać.
Spis treści
Prawa autorskie vs prawa majątkowe
W Polsce obowiązuje dualistyczna koncepcja praw autorskich. Prawa autorskie dzielą się na:
- prawa osobiste,
- prawa majątkowe.
Prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem, a więc sferę przeżyć psychicznych.
Prawa majątkowe zapewniają twórcy monopol eksploatacji swojego utworu, a więc jednocześnie pozwalają na utworze zarabiać.
Najważniejsza cecha wspólna, to fakt, że prawa autorskie zawsze pierwotnie powstają na rzecz twórcy. Twórca staje się podmiotem uprawnionym z chwilą ukończenia utworu.
Najważniejsza różnica, to fakt, że prawa osobiste są niezbywalne, a prawa majątkowe można przenosić na inne osoby.
Zatem prawa osobiste pozostają przy twórcy na zawsze. Los praw majątkowych zależy natomiast od tego, czy twórca zdecyduje się przenieść je na inną osobę, czy pozostawi przy sobie.
Podstawy prawne (ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
- art. 16 – autorskie prawa osobiste,
- art. 17 – autorskie prawa majątkowe.
1) autorstwa utworu;
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Jak zawrzeć dobrą umowę?
Prawa autorskie majątkowe są po to, by na nich zarabiać. By nie dać się oszukać i zarabiać godnie, stosuj się do trzech podstawowych zasad:
- czytaj umowę przed podpisaniem,
- pytaj o wszystko, czego nie rozumiesz,
- negocjuj postanowienia korzystne dla Ciebie.
Wymienione zasady lubię nazywać trzema świętymi przykazaniami freelancera i pisałem o nich więcej przy okazji omawiania tematu umowy dla freelancera.
W treści umowy, zwróć uwagę na następującej postanowienia:
- oświadczenie o posiadaniu pełni praw autorskich do stworzonego projektu,
- wzięcie na siebie odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich w wyniku posługiwania się projektem przez klienta,
- określenie pól eksploatacji,
- chwila przejścia autorskich praw majątkowych,
- prawo klienta do dalszego przenoszenia praw / udzielania dalszych licencji,
- zobowiązanie się do nie wykonywania praw osobistych,
- zezwolenie na wykorzystanie projektu w Portfolio.
Pamiętaj również, że przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga formy pisemnej. W przeciwnym razie, do przeniesienia nie dochodzi. Ustnie lub przez e-mail możesz udzielić wyłącznie licencji.
Nigdy nie rezygnuj z umowy na piśmie. Fajnie się wszystko ustala przez e-mail, ale potem mogą być problemy – pisałem o tym, przy okazji tematu zalet umowy na piśmie.
Co zrobić, gdy ktoś naruszył Twoje prawa?
Na pewno nie jeden raz znajdziesz się w sytuacji, gdy ktoś naruszy Twoje prawa. Wykorzysta Twoją pracę bez Twojej zgody albo zrobi to z przekroczeniem zakresu zgody, której mu udzieliłeś. Co w takiej sytuacji powinieneś zrobić?
W pierwszej kolejności skontaktuj się z osobą, która zrobiła Ci kuku i przedstaw jej swoje żądania. Jeśli zadowala Cię usunięcie materiału i ewentualne przeprosiny – szkoda bawić się w sądy. Jeśli nie zwykła wiadomość e-mail, to najczęściej formalne wezwanie do zaprzestania naruszania praw autorskich wystarcza, by załatwić sprawę.
Jeśli uważasz, że przez naruszenie straciłeś jakieś pieniądze, możesz żądać również stosownej kwoty tytułem rekompensaty. Tutaj jednak może być już trudniej – naruszyciel nie będzie chętny płacić. W takiej sytuacji pozostaje Ci droga sądowa. Nie będzie łatwo i przyjemnie, ale z pomocą prawnika na pewno dasz radę. Jeśli ktoś mocno zalazł Ci za skórę, nie wahaj się skorzystać z tej opcji.
Chcesz jeszcze więcej?
Nie chcę przeładować tego wpisu nadmiarem informacji, dlatego jeśli pragniesz wiedzieć jeszcze więcej, zapraszam Cię do lektury poniższych wpisów:
- Umowa o dzieło: kompendium wiedzy dla grafika,
- Umowa dla freelancera: wszystko, co musisz wiedzieć, zanim podpiszesz,
- Czy umowa zawarta przez e-mail jest ważna?,
- 3 powody, dla których warto spisać umowę,
- Umowa o dzieło a podatek dochodowy.
Bonus: kurs on-line
Chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób samodzielnie przygotować umowę dotyczącą praw autorskich albo po prostu taką umowę zrozumieć, zweryfikować i umieć negocjować?
Jako dodatek do tego artykułu przygotowałem 9-dniowy kurs e-mailowy poświęcony umowom dotyczącym praw autorskich.
Udział w kursie jest nieodpłatny.
Kurs polega na tym, że przez 9 dni otrzymujesz wiadomości dotyczące poszczególnych elementów umowy. Rozprawiamy się z tematami takimi jak:
- strony umowy,
- preambuła,
- definicje,
- przedmiot umowy,
- szczegółowe postanowienia licencyjne,
- prawa zależne i osobiste,
- odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw autorskich,
- wynagrodzenie,
- postanowienia końcowe.
Kurs dostępny jest wyłącznie dla subskrybentów newslettera. Jeżeli chcesz wziąć w nim udział, zapisz się do newslettera korzystając z poniższego formularza, a zostaniesz również automatyczny zapisany do grupy uczestników kursu.
