Sklepy internetowe wykładają się na checkboxach. Mają regulamin i politykę prywatności, ale zapominają o wyposażeniu formularzy w odpowiednie oświadczenia klienta albo dodają na stonie takie treści, które niweczą cały wysiłek włożony w zabezpieczenie swoich interesów.
Pokażę ci dzisiaj, jakie checkboxy powinny znaleźć się w twoim sklepie internetowym, żeby pracowały na twoją korzyść.
Spis treści
Wideo i podcast
Ten poradnik jest dostępny również w wersji wideo na YT.
Oraz audio w Spotify.
Niestety, ale wybrałeś/aś brak obsługi Soundcloud w menu cookies. Zmień to ustawienie, żeby zobaczyć w tym miejscu odtwarzacz.
Checkboxy w sklepie internetowym
W sklepach internetowych możesz spotkać następujące checkboxy:
- akceptacja regulaminu,
- akceptacja polityki prywatności,
- zgoda na przetwarzanie danych osobowych,
- zgoda na otrzymywanie newslettera,
- zgoda na marketing telefoniczny,
- zgoda na otrzymywanie informacji handlowych,
- zgoda na udostępnienie danych partnerom biznesowym,
- zgoda na dostarczenie treści przed upływem terminu do odstąpienia od umowy,
- zgoda na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy,
- oświadczenie o statusie konsumenta / przedsiębiorcy,
- deklaracja wieku,
- zgoda na udział w programie opiniującym,
- akceptacja regulaminu programu lojalnościowego.
Teraz omówię każdy z tych checkboxów, żebyś wiedział, kiedy i jak je stosować. Pokażę ci również przykładowe treści do wykorzystania przy ustawianiu swoich checkboxów.
Checkbox z akceptacją regulaminu
Akceptacja regulaminu to podstawowy checkbox, którego nigdy nie może zabraknąć.
Nawet jeśli masz najlepszy regulamin, ale twój klient go nie zaakceptował, nie możesz powoływać się na żadne z jego postanowień. To tak, jakby regulaminu w ogóle nie było.
Poniżej kilka przykładów treści checkboxa z akceptacją regulaminu.
Akceptuję regulamin.
Zapoznałem się z regulaminem i akceptuje jego treść.
Przeczytałem regulamin i zgadzam się na jego stosowanie.
Niby ustawienie checkboxa z akceptacją regulaminu to nic trudnego, ale jednak zdarzają się błędy.
Przeprowadzając wdrożenia prawne sklepów internetowych, czasem natrafiam na problemy terminologiczne. Np. sklep sprzedaje towary, a checkbox wskazuje na warunki świadczenia usług.
Zwróć na to szczególną uwagę, gdy twój system sklepowy ma jakieś domyślne treści checkboxów. Nie zawsze te predefiniowane ustawienia są prawidłowe. Wynika to najczęściej z nieudolnego tłumaczenia z języka angielskiego lub niedostosowania rozwiązania do polskiego prawa.
Checkbox z akceptacją polityki prywatności
Polityka prywatności to sposób realizacji obowiązku informacyjnego.
W samym przymiotniku „informacyjny” jest zaszyta wskazówka, że chodzi tutaj głównie o informację, niekoniecznie akceptację. Masz obowiązek udzielić klientowi określonych informacji, ale nie musisz odbierać od niego oświadczenia, że faktycznie się z nimi zapoznał i je akceptuje.
Dlatego checkbox z akceptacją polityki prywatności nie jest obowiązkowy.
Zamiast checkboxa proponuję skróconą klauzulę informacyjną z odesłaniem do polityki prywatności. Poniżej przykład na potrzeby formularza zamówienia.
Dane osobowe podane w formularzu zamówienia są przetwarzane przez XXX Sp. z o.o. w celu realizacji zamówienia, a następnie w celach archiwalnych. Szczegóły: polityka prywatności.
Odebranie od klienta oświadczenia o akceptacji polityki prywatności nie jest jednak błędem.
Jeśli czujesz taką potrzebę, możesz wprowadzić dodatkowy checkbox do formularza zamówienia albo połączyć w jednym oświadczeniu akceptację regulaminu razem z polityką prywatności.
Akceptuję regulamin i politykę prywatności.
Checkbox ze zgodą na przetwarzanie danych
Prowadząc sprzedaż internetową, nie potrzebujesz zgody na przetwarzanie danych osobowych tak często, jak może się wydawać. Wręcz odwrotnie, w wielu obszarach taka zgoda jest zbędna:
- formularz zamówienia,
- formularz rejestracji konta,
- formularz kontaktowy.
Jeżeli klient składa zamówienie, to zawiera z tobą umowę.
Żeby wykonać tę umowę, potrzebujesz jego danych osobowych. Podstawą prawną przetwarzania jest tutaj nie zgoda klienta, ale niezbędność do wykonania umowy – art. 6 ust. 1 lit. b RODO.
1. Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:
b) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;
To samo dotyczy konta użytkownika, które jest udostępniane klientowi na podstawie umowy o prowadzenie konta zawieranej zgodnie z regulaminem sklepu. Nie potrzebujesz zgody na przetwarzanie danych osobowych, bo podstawą przetwarzania jest również w tym przypadku niezbędność do wykonania umowy.
Natomiast zamiast wprowadzać do formularza kontaktowego zgodę na przetwarzanie danych w celu obsługi korespondencji, możesz oprzeć tę obsługę o prawnie uzasadniony interes realizowany przez administratora (UIA) – art. 6 ust. 1 lit. f RODO.
1. Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:
f) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem;
Zatem checkox ze zgodą na przetwarzanie danych osobowych w większości przypadków możesz pominąć. W przeciwieństwie do checkboxa newsletterowego, o którym za chwilę.
Checkbox newsletterowy
Pracując ze sprzedawcami internetowymi, obserwuję dwa rodzaje newsletterów:
- newsletter związany z kupionym produktem / usługą,
- newsletter marketingowy.
Ten pierwszy nie wymaga zgody klienta. Pod warunkiem, że nie zawiera treści marketingowych, a jedynie ułatwia klientowi korzystanie z kupionego produktu lub usługi. Albo, tak jak np. w moim blogowym sklepie z dokumentami, służy przesyłaniu bezpłatnych aktualizacji.
Zgoda na newsletter jest potrzebna wtedy, gdy chcesz prowadzić w ten sposób marketing.
Klient powinien mieć możliwość skorzystania z twojej oferty bez konieczności dołączania do newslettera marketingowego. Nie możesz go automatycznie zapisywać do newslettera tylko dlatego, że coś od ciebie kupił.
Checkbox newsletterowy powinien być dobrowolny i domyślnie odznaczony.
Przykładowa treść takiego checkboxa? Proszę bardzo.
Chcę otrzymywać e-mail newsletter – informacje o nowościach, promocjach, produktach lub usługach związanych z blogiem praKreacja.pl – na zasadach opisanych w polityce prywatności.
Jeżeli w zamian za zapis do newslettera oferujesz jakiś bonus, np. e-booka, to koniecznie przeczytaj ten artykuł: Regulamin newslettera (lead magnet). Kiedy potrzebny?
Checkbox ze zgodą na marketing telefoniczny
Newsletter to nie jedyny kanał marketingowy wykorzystywany przez sklepy internetowe.
Jeżeli chcesz móc dzwonić do swoich klientów z kolejnymi ofertami po zakupie, musisz mieć na to oddzielną zgodę. Nie możesz posługiwać się jednym checkboxem marketingowym, łącząc w nim różne metody komunikacji. Klient powinien móc zadecydować, na które kanały marketingowe wyraża zgodę.
Poniżej przykład checkboxa ze zgodą na marketing telefoniczny.
Wyrażam zgodę na kontaktowanie się ze mną przez telefon w celach marketingowych, np. z propozycją produktów uzupełniających.
Checkbox ze zgodą na informacje handlowe
Widzę czasem w sklepach internetowych oddzielny checkbox ze zgodą na przetwarzanie danych osobowych w celach marketingowych i zgodą na otrzymywanie informacji handlowych.
Nie jest to potrzebne.
Jeżeli chcesz wysyłać maile marketingowe, wystarczy jedna zgoda. Nie musi być to nawet formułka o przesyłaniu informacji handlowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Omówiony wcześniej checkbox na newsletter marketingowy jest tutaj wystarczający. Taki newsletter nie zawiera przecież nic innego jak właśnie informacje handlowe.
Checkbox ze zgodą na udostępnienie danych partnerom biznesowym
Udostępnienie danych to sytuacja, gdy dane trafiają do jakiegoś zewnętrznego podmiotu, który wykorzystuje je w swoich własnych celach. Np. przekazujesz adres e-mail klienta producentowi produktu, który klient kupił, żeby klient otrzymywał oferty dalszych usług wspierających.
Udostępnienie to jedna z czynności przetwarzania danych, która wymaga podstawy prawnej.
W niektórych przypadkach udostępnienie danych podmiotowi trzeciemu może opierać się na niezbędności do wykonania umowy lub prawnie uzasadnionym interesie. Tak jest np. przy udostępnieniu danych firmie kurierskiej w celu dostawy zamówienia.
Jeśli jednak udostępnienie danych odbywa się na potrzeby realizacji przez odbiorcę określonego celu w swoim własnym interesie, np. dalszy marketing, to klient sklepu musi wyrazić na to zgodę.
Zgoda, tak jak zawsze, powinna być dobrowolna, konkretna i wyraźna.
Poniżej przykładowa treść checkboxa.
Wyrażam zgodę na udostępnienie moich danych osobowych spółce X w celu przesyłania do mnie informacji o usługach wspierających związanych z kupowanym produktem.
Stan idealny zakłada, że odbiorca danych jest wskazany w treści zgody.
Nie zawsze jest to jednak możliwe. W takiej sytuacji, trzeba w jakiś sposób skonkretyzować odbiorców, żeby ograniczyć ryzyko uznania zgody za nieważną. Szybki pomysł poniżej.
Wyrażam zgodę na udostępnienie moich danych osobowych partnerom biznesowym sklepu w celu przesyłania do mnie ofert tych partnerów. Lista partnerów jest wskazana w polityce prywatności.
Checkbox ze zgodą na dostarczenie treści cyfrowych przed upływem terminu do odstąpienia od umowy
Jeżeli sprzedajesz treści cyfrowe, np. e-booki, nagrania webinarów, kursy on-line i chcesz, żeby konsument lub przedsiębiorca na prawach konsumenta nie mógł odstąpić od umowy, musisz odebrać od klienta dodatkową zgodę, zgodnie z ustawą o prawach konsumenta.
1. Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:
13) o dostarczanie treści cyfrowych niedostarczanych na nośniku materialnym, za które konsument jest zobowiązany do zapłaty ceny, jeżeli przedsiębiorca rozpoczął świadczenie za wyraźną i uprzednią zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy, i przyjął to do wiadomości, a przedsiębiorca przekazał konsumentowi potwierdzenie, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i 2 albo art. 21 ust. 1.
Taka zgoda może znaleźć się od razu w formularzu zamówienia, ale nie musi.
Jeden z moich klientów wdrożył takie rozwiązanie, że stosowny checkbox do zaznaczenia pojawia się dopiero przy próbie pierwszego logowania do platformy kursowej. Dzięki temu, formularz zamówienia ma mniej checkboxów, a stosowna zgoda i tak jest odbierana, tyle że później.
Przykładowa treść checkboxa poniżej.
Wyrażam zgodę na dostarczenie treści cyfrowych przed upływem terminu do odstąpienia od umowy. Przyjmuję do wiadomości, że tracę w ten sposób prawo odstąpienia od umowy.
W idealnym świecie, taki checkbox powinien być dobrowolny.
Jeżeli klient nie zaznacza checkboxa, masz prawo wstrzymać się z realizacją umowy do upływu terminu do odstąpienia od umowy.
W praktyce, ze względów technicznych, jeśli checkbox pojawia się w formularzu zamówienia, jego zaznaczenie jest najczęściej obowiązkowe, ponieważ sprzedawca nie ma możliwości konfiguracji dwóch ścieżek realizacji umowy:
- natychmiastowej – gdy klient zaznaczy checkbox,
- po upływie 14 dni – gdy klient nie zaznaczy checkboxa.
Nie spotkałem się jeszcze, żeby wymuszanie zaznaczenia takiego checkboxa przysporzyło problemów. W przeciwieństwie do sytuacji, gdy wymuszana jest zgoda marketingowa.
Checkbox ze zgodą na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy
Checkbox może w tym przypadku mieć poniższą treść.
Wyrażam zgodę na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy. Przyjmuję do wiadomości, że po spełnieniu świadczenia utracę prawo odstąpienia od umowy.
Ale uwaga…
w przypadku sprzedaży usług, np. konsultacji, temat odstąpienia od umowy przez konsumenta lub przedsiębiorcę na prawach konsumenta jest bardziej skomplikowany.
Prawo odstąpienia od umowy jest wyłączone przy spełnieniu dwóch przesłanek:
- klient wyraził zgodę na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia,
- usługa została wykonana w całości.
Przykład dla lepszego zrozumienia.
W formularzu zamówienia zaznacza checkbox ze zgodą na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy.
Termin konsultacji jest wyznaczony na tydzień po zakupie.
Po dwóch dniach klient wysyła do sprzedawcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
Ponieważ konsultacja nie została jeszcze wykonana, klient może odstąpić od umowy.
Samo wyrażenie przez klienta zgody na wykonanie usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy nie jest wystarczające. Usługa musi jeszcze zostać wykonana w całości.
Problem pojawia się w sytuacji, gdy realizacja usługi przebiega na więcej niż jednym etapie, np. przed samą konsultacją sprzedawca musi się do niej przygotować, przeanalizować przesłane przez klienta materiały, ponieść jakieś koszty itp.
W takim przypadku, odstąpienie od umowy przez klienta powoduje dla sprzedawcy straty.
Na szczęście, jest w ustawie o prawach konsumenta przepis, który pozwala ograniczyć te straty. Jeżeli klient prosi o rozpoczęcie świadczenia usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, a następnie odstępuje od umowy w trakcie realizacji usługi, jest zobowiązany zapłacić za świadczenia spełnione do chwili odstąpienia od umowy.
Jeżeli chcesz skorzystać z tego rozwiązania, w formularzu zamówienia dodaj poniższy checkbox.
Proszę o rozpoczęcie wykonywania usługi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy. Przyjmuję do wiadomości, że po wykonaniu usługi w całości utracę prawo do odstąpienia od umowy.
Checkbox z oświadczeniem o statusie konsumenta
Od 01.01.2021 r. część przedsiębiorców może korzystać z niektórych instytucji ochrony konsumenckiej, np. prawa do odstąpienia od umowy zawartej na odległość.
Przepisy dotyczące konsumenta zawarte w rozdziałach 4, 5a i 5b stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Chodzi o to, że jeśli np. radca prawny prowadzący działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEiDG kupuje lodówkę, to mimo, że bierze na ten zakup fakturę, przysługują mu uprawnienia konsumenckie, ponieważ umowa sprzedaży lodówki nie ma dla niego charakteru zawodowego.
W związku z tym, część sklepów internetowych decyduje się na odbieranie od klienta oświadczenia czy zamówienie ma dla niego charakter zawodowy, czy nie.
Oświadczam, że umowa sprzedaży zawierana poprzez złożenie zamówienia ma dla mnie charakter zawodowy.
Moim zdaniem, takie rozwiązanie nie ma sensu.
Szkoda wprowadzać do formularza zamówienia kolejny checkbox dla czegoś, co można sprawdzić samodzielnie, gdy zajdzie konieczność oceny, czy w danej sytuacji przedsiębiorcy przysługują uprawnienia konsumenckie, czy nie.
Ba, powiedziałbym nawet, że taki checkbox nic nie daje, bo sprytny przedsiębiorca, dla którego zakup nie ma charakteru zawodowego, a zaznaczył checkbox z rozpędu, może argumentować, że intencją ochrony konsumenckiej nie jest wymuszanie zaznaczania pokrętnej treści checkboxów.
A skoro jesteśmy już przy wymuszaniu…
zdarzyło mi się raz spotkać z sytuacją, że nie można było złożyć zamówienia bez zaznaczenia takiego checkboxa. Chyba nie muszę mówić, że to błąd?
Checkbox z deklaracją wieku
Jeżeli na stronie internetowej publikowane są treści przeznaczone tylko dla osób pełnoletnich, administrator ustawia bramkę wiekową.
Treści na tej stronie są przeznaczone wyłącznie dla osób pełnoletnich. Czy jesteś osobą pełnoletnią? TAK | NIE.
Rozumiem z czego taka bramka wynika (dowód dołożenia należytej staranności przy zabezpieczeniu treści przed osobami niepełnoletnimi), ale umówmy się – to zabezpieczenie jest najczęściej fikcyjne. Wystarczy kliknąć TAK i po sprawie.
Checkbox ze zgodą na udział w programie opiniującym
Programy opiniujące najczęściej działają w ten sposób, że dane o zamówieniu trafiają do operatora takiego programu i dalsze działania są realizowane po jego stronie.
Jeśli tak, to dla udostępnienia danych operatorowi programu opiniującego należy znaleźć podstawę prawną. Nie będzie to umowa, prawnie uzasadniony interes też można podważyć, więc najbezpieczniej jest odebrać od klienta zgodę.
Wyrażam zgodę na udział w programie opiniującym, co wiąże się z udostępnieniem danych zawartych w zamówieniu operatorowi programu opiniującego.
Jeżeli chodzi o „własne” programy opiniujące, czyli takie sytuacje, gdy prośba o wystawienie opinii o produkcie wychodzi bezpośrednio ze sklepu i nie jest w to zaangażowany żaden podmiot trzeci, uważam, że tutaj można oprzeć się o prawnie uzasadniony interes. Są też jednak zdania odrębne, pisałem o tym szerzej tutaj: czy badanie satysfakcji klienta to marketing i wymaga zgody?
Checkbox z akceptacją regulaminu programu lojalnościowego
Czasem jest tak, że zasady programu lojalnościowego wpisane są w postawowy regulamin sklepu, bo np. każdy klient jest automatycznie objęty takim programem i zbiera punkty za każde zamówienie.
Nie polecam takiego rozwiązania, ale zdarza się.
Jeżeli regulamin programu lojalnościowego jest odrębnym dokumentem, to przy przystępowaniu do takiego programu, uczestnik musi oczywiście zaakceptować regulamin.
Akceptuję regulamin programu lojalnościowego.
Podsumowanie
Checkboxy to temat często marginalizowany przez sklepy internetowe.
Efekt jest taki, że źle zaprojektowane checkboxy niweczą wysiłek włożony w przygotowanie dokumentów takich jak regulamin czy polityka prywatności.
W tym poradniku omówiłem najczęściej pojawiające się w sklepach internetowych checkboxy, pokazując w jaki sposób prawidłowo z nich korzystać.
Napisz na wojciech.wawrzak@prakreacja.pl.
BONUS: lista kontrolna
Bonusem do tego poradnika jest lista kontrola dla sklepu internetowego.
To arkusz, który pozwala ci szybko sprawdzić, czy twój sklep internetowy jest zgodny z prawem.
Zapisz się do newslettera, a w prezencie otrzymasz listę kontrolną.
Jeżeli nie chcesz zapisywać się do newslettera, możesz kupić listę kontrolną za 19 zł brutto, pisząc do mnie na adres wojciech.wawrzak@prakreacja.pl.
Rozwiązanie dla sklepów internetowych
Potrzebujesz pomocy przy wdrożeniu prawnym twojego sklepu internetowego?
Są dwie opcje:
- gotowy pakiet z szablonami dokumentów do wypełnienia,
- indywidualna pomoc prawna.
Pakiet jest dostępny od ręki i możesz kupić go kilkoma kliknięciami. Wypełniasz formularz zamówienia, płacisz on-line za pośrednictwem tpay.com i dokumenty lądują u ciebie na mailu.
Dostępne pakiety znajdziesz w blogowym sklepie.
Wybór pakietu zależy od tego, co sprzedajesz: towary, treści cyfrowe, usługi, różne świadczenia.
W sprawie indywidualnej usługi prawnej, napisz na wojciech.wawrzak@prakreacja.pl.