Fundacja rodzinna może być utworzona zarówno przez osoby, które łączą więzi krwi lub powinowactwa, jak i osoby całkowicie niespokrewnione, np. wspólników w spółce z o.o. albo akcjonariuszy w P.S.A. Tutaj dowiesz się, jak założyć fundację rodzinną. Poprowadzę Cię krok po kroku.
Spis treści
Od czego zacząć?
Jeżeli chcesz założyć fundację rodzinną, w pierwszej kolejności musisz sobie poukładać w głowie, czemu to wszystko ma służyć. Warto zacząć od odpowiedzi na takie pytania:
- w jakim celu chcę utworzyć fundację rodzinną? (może to być zabezpieczenie członków rodziny, przekazanie rodzinnego biznesu itp.);
- jaki majątek mogę przeznaczyć na fundusz założycielski? (pamiętaj, że zgodnie z ustawą minimalny fundusz założycielski wynosi 100.000 zł, przy czym nie muszą to być wyłącznie pieniądze – do takiego podmiotu można wnieść wszystko, co ma wartość majątkową);
- dla kogo powinny być przeznaczone świadczenia z fundacji rodzinnej? (trzeba wskazać osoby, które będą czerpały korzyści z fundacji rodzinnej. Możesz to być Ty, małżonek, partner, dzieci, wnuki, ale także sąsiadka lub twój ulubiony mechanik samochodowy);
- co fundacja powinna robić z otrzymanym majątkiem? (może go po prostu trzymać, ale także czerpać z niego korzyści, np. poprzez wynajem lub dzierżawę, posiadanie udziałów lub akcji, kupowanie obligacji itp.).
Jeżeli którekolwiek z powyższych pytań nasunie Ci myśl, że to bez sensu, to dość oczywisty znak, że może jeszcze nie czas na zakładanie fundacji rodzinnej.
Jeżeli jednak w głowie zarysowała Ci się całkiem spójna koncepcja, jak by to miało wyglądać, to możesz przejść do działania i przekuwania abstrakcyjnej myśli w realny podmiot.
Czy potrzebuję konsultacji z prawnikiem, aby założyć fundację rodzinną?
W internecie można znaleźć już całkiem sporo informacji na temat fundacji rodzinnej. Podobnie jak na temat rozebrania silnika w samochodzie, haftu krzyżykowego i pływania delfinem.
Jeżeli się mocno uprzesz, możesz bazować na zasobach wujka Google’a i zapewne jakoś Ci się uda przebrnąć przez proces zakładania (przy odrobinie szczęścia może nawet nie dostaniesz zwrotu wniosku z sądu albo wezwania do uzupełnienia braków).
Biorąc jednak pod uwagę stan naszego prawa podatkowego, które coraz bardziej przypomina skrzyżowanie eposu o Gilgameszu w tłumaczeniu na ugrofiński z przepisem na paprykarz szczeciński, rekomenduję wcześniejszą konsultację ze specjalistą od podatków i przedstawienie mu swojego pomysłu na fundację rodzinną.
Dzięki temu można w przybliżeniu ustalić, jak będzie wyglądało opodatkowanie w ramach fundacji rodzinnej i czy to się w ogóle opłaci.
Nie zapominaj także, że założenie fundacji rodzinnej wymaga przygotowania określonego zestawu dokumentów, które będą dopasowane do Twojej sytuacji życiowej, a nie do pana Zdzisia spod trójki. Możesz próbować napisać je samodzielnie, ale jeżeli szanujesz swój czas i nerwy, to może jednak warto zainwestować w profesjonalną pomoc prawną.
Jakie dokumenty są potrzebne do założenia fundacji rodzinnej?
Aby utworzyć fundację rodzinną, zgodnie z ustawą trzeba najpierw ogarnąć niezbędną papierologię, która obejmuje co najmniej:
- akt założycielski lub testament;
- statut;
- spis mienia;
- oświadczenie fundatora lub fundatorów o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego;
- dokument ustanawiający organy (np. uchwała o powołaniu);
- zgody członków organów na pełnienie funkcji (nie zawsze);
- adres do doręczeń osób, które będą reprezentować fundację rodzinną;
- adres do doręczeń pełnomocnika (jeżeli osoby reprezentujące fundację rodzinną mieszkają poza UE);
- adres do doręczeń fundatora lub fundatorów (nie zawsze);
- wniosek o rejestrację fundacji rodzinnej wraz z załącznikami.
Akt założycielski i statut to fundament fundacji rodzinnej, dlatego trzeba sporządzić je w formie aktu notarialnego u notariusza.
Akt założycielski to oświadczenie fundatora lub fundatorów, że tworzy się fundację rodzinną.
Statut to swoista konstytucja fundacji rodzinnej, gdzie opisuje się najważniejsze zasady jej funkcjonowania. O tym, co powinien zawierać statut, mówi art. 26 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:
1) nazwę fundacji rodzinnej;
2) siedzibę fundacji rodzinnej;
3) szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
4) beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;
5) zasady prowadzenia listy beneficjentów;
6) zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
7) czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
8) wartość funduszu założycielskiego;
9) zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
10) podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
11) co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
12) zasady zmiany statutu;
13) przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Oprócz tego do statutu można wpisać dodatkowe rzeczy, na przykład takie jak:
- zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
- szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
- wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
- przewidywać utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych.
Trochę tych spraw do przemyślenia jest, dlatego dla ułatwienia życia wszystkim zainteresowanym przygotowałam pomoc w postaci kwestionariusza, który zawiera zestaw pytań związanych z fundacją rodzinną (na końcu tego artykułu znajdziesz informację, jak go zdobyć).
Spis mienia nie musi być sporządzony w formie notarialnej – wystarczy zwykła kartka papieru lub kartka z kwalifikowanym podpisem elektronicznym (zwykły excel odpada, ponieważ nie spełnia warunku „formy pisemnej).
Pierwszy spis mienia sporządza fundator, a następnie prowadzi go zarząd.
Spis mienia zawiera:
- prawa majątkowe wniesione przez fundatora albo osoby inne niż fundator do fundacji rodzinnej;
- wskazanie osoby wnoszącej mienie;
- określenie rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia, w sposób wskazany w ustawie;
- informację o aktualnych proporcjach na potrzeby opodatkowania PIT.
Jak składa się wniosek o rejestrację fundacji rodzinnej?
Jeżeli masz przygotowane wszystkie dokumenty potrzebne do rejestracji fundacji rodzinnej, to nie pozostaje Ci nic innego, jak złożyć wniosek o rejestrację podmiotu – samodzielnie lub przez pełnomocnika (np. radcę prawnego, który Ci pomagał przy tej papierologii stosowanej).
I tutaj 2 małe niespodzianki, bo ustawodawca nudy nie lubi.
Fundacji rodzinnych NIE rejestrujemy za pośrednictwem Portalu Rejestru Sądowych – tutaj wracamy do metod tradycyjnych i wysyłania papierowego wniosku z załącznikami, według wzorów przygotowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
W związku z powyższym aby zarejestrować fundację rodzinną, trzeba:
- przygotować papierowy wniosek z załącznikami;
- uiścić opłatę sądową za rejestrację;
- wysłać komplet dokumentów do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
Ile to kosztuje?
Założenie fundacji rodzinnej wiąże się z określonymi kosztami.
Koszty obsługi prawnej: tutaj sprawa wygląda podobnie. Koszty standardowo mogą oscylować wokół kilku tysięcy.
Koszty notarialne: są obliczane zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem i ich wysokość zależy przede wszystkim od wartości mienia, jakie będzie wniesione na poczet funduszu założycielskiego. Dlatego maksymalna stawka taksy notarialnej wynosi:
1) przy mieniu powyżej 100 tyś. zł do 1 mln. zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 100 tyś.;
2) przy mieniu powyżej 1 mln. zł do 2 mln. zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 mln. zł;
3) przy mieniu powyżej 2 mln. zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 mln. zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej nie więcej niż 7500 zł.
Opłata sądowa od rejestracji fundacji rodzinnej: 500 zł.
Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: brak (bo nie ma ogłoszenia o rejestracji).
Podatek od czynności cywilnoprawnych: brak (bo założenie fundacji nie podlega temu opodatkowaniu).
Podatek VAT: na chwilę obecną to dość skomplikowane zagadnienie.
Jak się to wszystko zbierze do kupy, rachunek może wyjść całkiem spory. Musisz jednak pamiętać, że są to koszty, które ponosisz jednorazowo przy rejestrowaniu fundacji rodzinnej.
Podsumowanie
Założenie fundacji rodzinnej jest równie poważną czynnością, jak na przykład podjęcie decyzji o budowie własnego domu. Dlatego warto ten proces starannie przemyśleć i zaplanować, aby utworzenie tego podmiotu przebiegło maksymalnie sprawnie.
Wyślij maila na adres kancelaria@prakreacja.legal.
BONUS: kwestionariusz dla fundacji rodzinnej
Rozważasz założenie fundacji rodzinnej? Nie wiesz, jakimi kwestiami się zająć? Nic prostszego.
Zapisz się do newslettera, a w prezencie otrzymasz kwestionariusz dedykowany fundacjom rodzinnym, który pomoże ci przemyśleć i uporządkować kwestie, jakie wiążą się z założeniem takiego podmiotu.
Jeżeli nie chcesz zapisywać się do newslettera, możesz kupić kwestionariusz za 19 zł brutto, pisząc na adres wojciech.wawrzak@prakreacja.pl.
