Prawo reklamy w pigułce: naucz się oceniać, czy reklama jest zgodna z prawem

Prawo reklamy to dziedzina prawa wyjątkowa. Potrafi zainteresować nawet tych, którzy na co dzień od prawa trzymają się jak najdalej. W dzisiejszym wpisie przedstawię podstawy prawa reklamy. Po lekturze tego tekstu, będziesz w stanie ocenić obejrzaną reklamę nie tylko pod względem estetycznym, ale również prawnym. Uważaj jednak – od tej chwili Twoje spojrzenie na reklamę może już nigdy nie być takie samo. Gotowy?

Spis treści

Definicja reklamy, czyli jak poznać, że chcą Cię zwabić

Czym reklama jest, każdy widzi. Ale potoczne pojęcie reklamy nie wystarcza przy ocenie jej legalności. Dlatego przedstawię Ci prawniczą definicję.

Reklama to każdy przekaz przedsiębiorcy służący zwiększeniu zapotrzebowania na dany produkt lub usługę.

Od reklamy odróżnić należy informację, czyli obiektywny zestaw danych na temat określonego produktu / usługi. Uważaj jednak – pod pozornie neutralną informacją, przedsiębiorcy często próbują ukrywać przekazy reklamowe.

Prakreacja.pl
Pozornie neutralna informacja o sposobie wytworzenia konkretnego trunku opublikowana w prasie branżowej wypełnia najczęściej znamiona reklamy, bowiem producent dąży w istocie do zwiększenia sprzedaży swojego produktu.

Prawo reklamy powie Ci, jak i czego reklamować nie wolno

Przepisy poświęcone reklamie, dzielimy na trzy grupy:

  • przepisy poświęcone reklamie nieuczciwej,
  • przepisy poświęcone reklamie poszczególnych produktów,
  • przepisy poświęcone reklamie ze względu na miejsce jej publikacji.

Reklama nieuczciwa

Regulacja poświęcona reklamie nieuczciwej zawarta została w dwóch odrębnych ustawach:

  • ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
  • ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Celem jest zwalczanie reklamy, która dąży do osiągnięcia zwiększenia popytu na dany produkt / usługę przy użyciu nieuczciwych środków.

Z jednej strony chodzi o to, by przedsiębiorca nie osiągnął przewagi na rynku poprzez posługiwanie się w reklamie metodami nie fair. Z drugiej, by konsument nie został pozbawiony możliwości swobodnego wyboru towaru / usługi poprzez zmanipulowanie go przy użyciu najróżniejszych reklamowych tricków.

Reklama nieuczciwa może przybrać następujące formy:

  • reklama sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka (np. reklama wykorzystująca treści seksualne bez merytorycznego związku z reklamowanym produktem),
  • reklama wprowadzająca w błąd (np. reklama akcentująca pewne cechy produktu z pominięciem innych istotnych jego aspektów),
  • reklama nierzeczowa (np. wywoływanie przez reklamę lęku),
  • reklama ukryta (np. przemycanie marek konkretnych produktów w tekstach publicystycznych),
  • reklama uciążliwa (np. nagabywanie w miejscu publicznym, przesyłanie niezamówionych towarów na koszt klienta),
  • reklama porównawcza (np. reklama jednego producenta, dyskredytująca drugiego).

Reklama poszczególnych produktów

Prawo przewiduje również ograniczenia, jeśli chodzi o dopuszczalność reklamowania określonych produktów. Przykładowo, ograniczenia dotyczą:

  • reklamy alkoholu (całkowity zakaz reklamy alkoholi mocnych, dozwolona reklama piwa pod pewnymi warunkami),
  • reklamy tytoniu (całkowity zakaz reklamy tytoniu),
  • reklamy leków (np. zakaz reklamy leków na receptę).

Reklama w zależności od środka przekazu

Ustawodawca przewidział również szczególne wymogi co do prowadzenia reklamy w zależności od medium przekazu:

  • reklama prasie (np. obowiązek odpowiedniego oznaczenia reklamy),
  • reklama w radiu i telewizji (np. wymogi co do lokowania produktu w audycjach),
  • reklama w przestrzeni zewnętrznej (np. ograniczenia co do reklamy w pasie drogowym).

Najwięcej kontrowersji budzi reklama w Internecie. Ustawodawca nie zawarł szczególnych regulacji w odniesieniu do tego środka przekazu. W praktyce, stosuje się odpowiednio przepisy poświęcone innym środkom przekazu. Rodzi to liczne problemy i wątpliwości np. próby stosowania przepisów prawa prasowego w odniesieniu do blogów.

Przeczytaj również:

Dlaczego blogi nie powinny być prasą?

Przepisy prawa reklamy krzyżują się

Wskazane grupy przepisów regulujących rożne aspekty reklamy często krzyżują się ze sobą.

Przykładowo, umieszczenie nazwy konkretnego trunku w artykule poświęconym alkoholom świata będzie jednocześnie:

  • czynem nieuczciwej konkurencji opisanym w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
  • naruszeniem zakazu reklamy alkoholu z ustawy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
  • niewywiązaniem się przez wydawcę gazety z obowiązku należytego oznaczenia reklamy uregulowanego w prawie prasowym.

To, co ważne – każda regulacja dotycząca reklamy zawiera swoje własne sankcje na wypadek podejmowania niedozwolonych działań w zakresie reklamy i promocji.

Prawo reklamy to nie rzecz gustu

Prawo reklamy to dziedzina mocno intuicyjna. Dotyczy to w szczególności nieuczciwości reklamy, która to cecha zauważalna jest bardzo często w sposób intuicyjny właśnie. Małe literki, gwiazdki, nieoznaczone teksty sponsorowane, niemerytoryczne elementy– te nieuczciwe aspekty reklamy dostrzega każdy.

Analizując reklamę pod kątem prawa, musisz jednak odciąć się od swojego poczucia estetyki i gustu. Prawo reklamy nie ma na celu eliminowania reklamy nieestetycznej, niesmacznej, marnej artystycznie. Tutaj liczy się tylko to, czy reklama zgodna jest z ustanowionymi przez prawo standardami.

Przeczytaj również:

Jeszcze nie miałam tego w ustach, czyli gdzie jest granica w reklamie?

Pokusę kwestionowania reklam ze względu na subiektywne odczucia estetyczne widać najdobitniej w skargach kierowanych na konkretne reklamy do Rady Reklamy. To, co jednym w reklamie przeszkadza, drugim się podoba, a jeszcze innych, ani parzy, ani ziębi.

W jednej ze skarg, konsument stwierdził, że reklamy marki Intimissimi epatują erotyzmem i w sposób nieuzasadniony pokazują nagość. A ja zapytam – jak inaczej reklamować bieliznę, jeśli nie na atrakcyjnych kobietach?

Podsumowanie

Nie sposób w jednym tekście zawrzeć wszystko to, co w prawie reklamy ważne. Choć to dziedzina prawa stosunkowo młoda, dzieje się w niej naprawdę dużo, a intensyfikacja rynku marketingowego sprzyja kolejnym sporom, dylematom i rozważaniom.

Prakreacja.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy z zakresu prawa reklamy, napisz do mnie na adres wojciech.wawrzak@prakreacja.pl. Prawo reklamy to jedna z tych dziedzin, w której czuję się jak ryba w wodzie!

Ten wpis stanowi solidną podstawę pod kolejne teksty poświęcone prawu reklamy, którą to tematykę chcę rozwinąć na blogu w najbliższym czasie. Jeśli masz jakieś pytania, sugestie, uwagi, napisz do mnie. Z największym uśmiechem przyjmuję konkretne kesjy do omówienia.

Artykuły uzupełniające

Interesujesz się prawem reklamy? Zapraszam do śledzenia cyklu „Prawo dla marketera”:

W treści wpisu odesłałem Cię do kilku artykułów. Tutaj masz jeszcze jedną szansę, by do nich zajrzeć:

Bonus: kurs on-line

Dodatkiem do tego artykułu jest mini-kurs mailowy o prawnych aspektach reklamy.

Dodatek dostępny jest dla subskrybentów newslettera.

Prakreacja.pl

Niestety, ale wybrałeś/aś brak obsługi systemu komentarzy Disqus w menu cookies. Zmień to ustawienie, żeby zobaczyć w tym miejscu komentarze.